توس یا طوس شهری تاریخی در شمال غربی مشهد و واقع در استان خراسان رضوی است. در اکتبر سال 1996 سازمان میراث فرهنگی ایران این شهر را به عنوان میراث فرهنگی و تاریخی در لیست میراث ملی ایران قرار داد. چشم انداز فرهنگی شهر توس شامل آثار تاریخی مهمی است که هر کدام از آن ها متعلق به یکی از چهره های مطرح این شهر است که در تحولات فرهنگی مردم ایران نقش مهمی داشته اند. در این مطلب برجسته ترین و مهمترین آثار تاریخی و فرهنگی شهر توس را به شما معرفی خواهیم کرد.
آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی، شاعری که به سرودن اشعار حماسه ملی مشهور است و با تلاش خود نقش مهمی در حفظ زبان فارسی ایفا کرده، در توس واقع شده است. حکیم سخن، استاد سخن و حکیم توس از نام های مستعار منتصب به فردوسی است. در دوره ای زبان عربی در ایران فراگیر شده بود، اشعار حماسی فردوسی موفق به احیای ادبیات و فرهنگ ایرانی شد. فردوسی این اشعار را در دوره ای منتشر کرد که اشغالگران عرب انتشار هرگونه کتاب و شعر به زبان فارسی را در ایران ممنوع کرده بودند. فردوسی در طول زندگی خود و در طول نوشتن مجموعه اشعار خود همواره با مشکلات متعددی روبرو بود اما پیوسته هدف خود را دنبال می کرد تا اینکه موفق به احیای زبان فارسی شد.
رضا شاه پهلوی در سال 1934 در جشن هایی که سالانه برگزار می شد آرامگاه فردوسی را افتتاح کرد. طراحی مقبره فردوسی اثری از معمار ایرانی، حسین لرزاده است. این بنا فضایی به مساحت 900 متر مربع را اشغال کرده و تا کنون چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. باغ این مقبره حدود شش هکتار مساحت دارد و دارای موزه و کتابخانه است. مقبره از سه قسمت تشکیل شده که مهمترین بخش آن، بخش میانی است.