نقش رجب یک مکان تاریخی است که در 60 کیلومتری شمال شیراز و 4 کیلومتری تخت جمشید واقع شده است. این مجموعه شامل نقش برجسته های سنگی از دوران ساسانیان است و نمونه ای مناسب برای درک هنر در دوران ساسانیان می باشد. هنرمندان دوران ساسانیان این اثر تاریخی را در بخش پایینی کوهی بین پرسپولیس و نقش رستم ایجاد کرده اند.
تاریخچه آثار باستانی در ایران
مهمترین آثار باقیمانده از دوران باستان که می توان از آن ها به عنوان منابع اطلاعاتی معتبر استفاده کرد، ساختمان ها و نقش های برجسته دوران ساسانیان و هخامنشیان هستند. اگرچه بین سبک ها و فرم های این آثار تفاوت هایی وجود دارد اما می توان الگوی خاص و مشترکی را در بین این آثار مشاهده کرد. حکاکی ها و طرح های برجسته از متداول ترین آثاری هستند که از دوران هخامنشیان باقی مانده اند. هنرمندان آن دوره برای ایجاد تصاویری زیبا و ماندگار از پادشاهان سلسله خود از این روش استفاده می کردند.
علاوه بر تصویر پادشاهان، تصاویر گوناگونی از نمادهای مربوط به دوران هخامنشیان نیز در این حکاکی ها به چشم می خورد. این نماد ها غالبا مربوط به مذاهب و اعتقادات آن دوران هستند که هر کدام معنای خاصی را بیان می کنند. کوه، خورشید، نیلوفر آبی و آتش از رایج ترین و متداول ترین نماد ها و تصاویری هستند که در این آثار دیده می شود. با مشاهده این تصاویر و نمادها می توان به خوبی با مذهب و همچنین قدرت سلسله هخامنشی آشنا شد.
طاق بستان، مجموعه ای از سنگ نگاره های دوران ساسانیان
تفاوت نقش برجسته های ساسانیان و هخامنشیان
یکی از مباحث مهم مربوط به آثار هنری دوران ساسانیان و هخامنشیان، نقش فرهنگ در این آثار است. در دوران باستان ابر قدرت ها، کشورها و قلمروهای دیگر را به منظور کشور گشایی و افزایش وسعت قلمرو خود فتح می کردند. همین مسئله دلیل اصلی حکاکی تصاویر جنگ و پیروزی های هخامنشیان و ساسانیان، بر روی ساختمان ها و بخش های مختلف کوه ها است.