مجموعه ایزدخواست یکی از بهترین نمونه های شهرسازی باستانی در ایران است. مساحت این مجموعه بالغ بر 7500 کیلومتر مربع است و در قسمت شمالی استان فارس و در شهر آباده قرار دارد. قدمت شهر آباده به دوران قبل از اسلام باز می گردد اگرچه این شهر دوران اوج قدرت و شکوه خود را در نیمه دوم قرن هجدهم و همزمان با حکومت زند و سلطنت کریمخان تجربه کرد.
مجموعه تاریخی ایزدخواست با سبک طراحی و معماری شهری منحصر به فرد، توجه باستان شناسان و مورخان زیادی را به خود جلب کرده است. آتشکده، کاروانسراها، سد آب و سازه های مختلف این مجموعه از بهترین نمونه های آثار باقی مانده از دوران ساسانیان هستند. برخی از باستان شناسان و مورخانی که این مجموعه را مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند از آن به عنوان یک اثر هنری یاد می کنند.
مطلب باغ های ایرانی را بخوانید.
قلعه ایزدخواست
قلعه ایزدخواست بر بستری رسوبی و برای اهداف نظامی ساخته شده و از اطراف به سه جهت مشرف است. هدف معماران ساسانی از ساخت این قلعه ایجاد یک سیستم غیر قابل نفوذ برای ساکنان آن ناحیه بوده است. ورود به قلعه ی ایزدخواست تنها از طریق یک پل ممکن است و در واقع این پل تنها راه ارتباطی قلعه با جهان بیرون است.