شوشتر یک شهر در جنوب غربی ایران و واقع شده در 90 کیلومتری شمال اهواز است. در بیشتر دوره های تاریخی از زمان ساسانیان تا اوایل دوره پهلوی، این شهر پایتخت استان خوزستان بوده است. شهر شوشتر بیشتر شهرت خود را مدیون سیستم آب رسانی باستانی است که در آن واقع شده است. این سیستم در سال 2009 به عنوان یکی از میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و از آن به عنوان یک شاهکار خلاقانه یاد می شود.
تاریخچه ساخت سازه های آبی شوشتر
ساخت و ساز اولیه این مجتمع به قرن پنجم دوران هخامنشی و دوران سلطنت داریوش بزرگ باز می گردد اما قسمت عمده ساخت آن در دوره ساسانیان و با هدف استفاده بهینه از آب و تصفیه آن به روش های باستانی بود. سازه های آبی شوشتر مجموعه ای از پل ها، حوضچه ها، سدها، کانال ها و تونل ها است. جین دیلافوی، باستان شناس مشهور فرانسوی در گزارشی از سفرهایش به این مکان، از آن به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی قبل از انقلاب صنعتی یاد کرده است.
نحوه کار سیستم هیدرولیک باستانی شوشتر
کارون یکی از بزرگترین و مهمترین رودهای ایران است که قبل از ورود به شوشتر به دو شاخه به نام های گرگر و شطیط تقسیم می شود. گرگر رودخانه ای مصنوعی است که به دوران اردشیر اول، بنیانگذار امپراتوری ساسانی تعلق دارد. سه تونل آب را از رودخانه گرگر به سازه های آبی می رسانند. آب ورودی از طریق کانال های متعدد تقسیم می شود، چرخ آسیاب را می چرخاند و سپس به شکل یک آبشار به حوضچه می ریزد. سیستم هیدرولیک باستانی شوشتر چشم انداز شگفت انگیزی دارد و یکی از شاهکارهای مهندسی عمران در جهان است. ساسانیان از تکنیک های باستانی برای به اشتراک گذاشتن آب رودخانه بین مناطق مختلف شوشتر و حتی برخی از شهرهای نزدیک به آن استفاده می کردند که بخشی از این سیستم هنوز هم بعد از قرن ها کار می کند.